BAHASA PENGANTAR DAN BAHASA PERPADUAN

 

A) BAHASA PENGANTAR

• Bahasa yang telah ditetapkan oleh sesebuah negara sebagai bahasa yang digunakan untuk sistem pendidikannya seperti bahasa Melayu di sekolah-sekolah kebangsaan, bahasa Cina di sekolah rendah jenis kebangsaan Cina, dan bahasa Tamil di sekolah jenis kebangsaan Tamil.
• Bahasa-bahasa di atas, ini telah ditetapkan oleh Laporan Pelajaran Datuk Abdul Razak Hussein (1956) dan Laporan Pelajaran Datuk Abdul Rahman Talib (1960), sebagai bahasa pengantar.

 

FUNGSI BAHASA PENGANTAR

• Bahasa Melayu di Malaysia juga memperlihatkan fungsinya sebagai bahasa pengantar lama sebelum dijadikan Bahasa Kebangsaan
• Bahasa Melayu di Malaysia menjadi bahasa pengantar antara kaum yang berbeza-beza.
• Bahasa yang digunakan dalam perhubungan antara kaum terutama sekali orang-orang yang tidak mempunya pendidikan sekolah Inggeris adalah Bahasa Melayu.
• Orang-orang yang mahu berhubung dengan orang lain dari kaum lain, yang tidak mempunyai pengetahuan Bahasa Inggeris, maka bahasa yang menjadi alat perantaraan adalah Bahasa Melayu.
• Antara orang-orang Cina, Melayu, India dan sebagainya, alat komunikasinya adalah Bahasa Inggeris jika kesemua pihak mengetahui Bahasa Inggeris, tetapi jika salah satu pihak atau kesemua pihak tidak mengetahui Bahasa Inggeris maka alat komunikasi antara kaum itu adalah Bahasa Melayu.

 

 

B) BAHASA PERPADUAN

Bahasa perpaduan ialah satu alat yang digunakan bagi menyatupadukan antara satu kaum dengan kaum yang lain.

 

FUNGSI BAHASA PERPADUAN

• Peranan bahasa sebagai alat menyatupadukan bangsa tidak dapat dipertikaikan lagi. Sebagai contohnya,di India Bahasa inggeris dijadikan bahasa rasmi setelah berlaku pertikaian bilamana kaum Tamil telah menetang usaha-usaha untuk menjadikan bahasa hindi sebagai bahasa rasmi.
• Bahasa Melayu menjadi bahasa pergaulan atau bahasa perhubungan di antara suku-suku bangsa diseluruh nusantara. Bahasa Melayu bukan setakat digunakan sebagai lingua franca malah bahasa yang menimba ilmu pengetahuan tinggi sejajar dengan bahasa-bahasa lain didunia.
• Perlembagaan Brunei meletakkan asas yang penting bagi Bahasa Melayu sebagai bahasa rasmi negara yang bukan sahaja digunakan sebagai bahasa perpaduan rakyat tetapi juga dipakai dalam urusan rasmi negara.
• Dewan bahasa dan pustaka Brunei berusaha menanamkan kesabaran di kalangan rakyat iaitu Bahasa Melayu adalah bahasas yang dapat dijadikan alat menyatupadukan fikiran, usaha dan fahaman dalam memperjuangkan kepentingan-kepentingan negara yang sedang giat membangun.

BAHASA ILMU

Bahasa ilmu ialah satu saluran untuk menyampaikan sesuatu perkara berkaitan penemuan atau satu hasil kajian

 

SEJARAH BAHASA ILMU

• Pernah menjadi Lingua Franca atau Bahasa perantaraan di Nusantara.
• Mencapai taraf Bahasa Ilmu sejak beberapa abad lalu disebabkan oleh adanya Islam yang membawa fahaman intelektualisme dan  Rasionalisme.
• Kegemilangan Bahasa Melayu sebagai Bahasa Ilmu memuncak pada zaman kebesaran kerajaan Acheh, dalam abad ke-17. Sebabnya : Muncul pemikir Melayu yang menghidupkan tradisi ilmu  dengan menggunakan Bahasa Melayu seperti Hamzah  Fansuri, Syamsuddin Pasai,Abdul Rauf Singkel, dan  Nuruddin Al-Raniri.
• Tokoh-tokoh yang meluaskan Bahasa Melayu sebagai Bahasa Ilmu ke daerah lain di nusantara ialah :

1. Abdul Samad al-Falambani di Palembang.
2. Arsyad Al-Banjiri di Banjar Masin
3. Mohd Ismail Daut Pattani di Patani
4. Raja Ali Haji di Riau

• Apabila Malaysia mencapai kemerdekaan, soal kedudukan Bahasa Melayu sebagai bahasa pengantar Ilmu menjadi salah satu keutamaan dalam dasar pendidikan kebangsaan.
• Langkah Bahasa Melayu sebagai bahasa pengantar ilmu disarankan dalam Laporan Razak 1996 dan kemudian diperkuat dalam Laporan Abdul Rahman Talib 1960
• Bahasa Melayu sebagai bahasa pengantar ilmu di institut pengajian tinggi bermula pada tahun 1983.

 

FUNGSI BAHASA ILMU

• Menyesuaikan penemuan-penemuan baru dari lingkungan lain ke lingkungan tertentu.
• Menerangkan keadaan khas di dalam lingkungan yang baru yang menimbulkan masalah dan memerlukan penelitian.
• Penemuan-penemuan baru dalam bentuk tulisan dari bahasa asing dapat difahami oleh pembacanya, tanpa menimbulkan keraguan penafsiran dalam Bahasa Melayu.
• Memudahkan kerjasama pelbagai kaum bagi memajukan bidang ilmu.

BAHASA KEBANGSAAN

Bahasa Kebangsaan ialah bahasa yang melambangkan identiti dan kedaulatan negara untuk tujuan perpaduan. Bahasa Melayu diisytiharkan sebagai Bahasa Kebangsaan Malaysia, termaktub dalam Perlembagaan Malaysia, iaitu :

1. Perkara 152 Perlembagaan Malaysia
2. Akta Bahasa Kebangsaan, 1963/67 ( disemak 1971 )
3. Pemberitahuan undang-undang No.410 ( tahun 1967)

 

FUNGSI BAHASA KEBANGSAAN

• Menyatukan rakyat
• Menegakkan persatuan antara kaum-kaum yang mendiami negara ini
• Menggalakkkan pertubuhan satu corak kebudayaan yang meliputi semua aliran kebudayaan yang terdapat di dalamnya.
• Mewujudkan satu budaya, satu bangsa iaitu pembentukan budaya kebangsaan selaras dengan keinginan dan hasrat membentuk satu Bangsa Malaysia yang mempunyai identiti keperibadian yang dapat dibanggakan dan penuh dengan kesetiaan kepada negara.
• Sebagai alat komunikasi dan pendapat, bahasa harus dikawal supaya dapat memberi manfaat kepada manusia sebagai alat perpaduan kaum.

 

ASPEK PEMILIHAN

Aspek pemilihan Bahasa Kebangsaan :

1. Sosial
2. Ekonomi
3. Politik

 

PENINGKATAN BAHASA MELAYU SEBAGAI BAHASA KEBANGSAAN

Peningkatan Bahasa Melayu sebagai Bahasa Kebangsaan dan dan ditinjau melalui dua aspek iaitu:

• Kesedaran orang Melayu terhadap Bahasa Melayu
• Keperluan untuk memperoleh sokongan terhadap negara dan dasar-dasarnya.

PANTUN

Bahasa memainkan peranan penting dalam menyampaikan sesuatu hasrat dan bahasa yang baik akan dapat difahami maksud  sama ada bahasa yang tersurat dan tersirat. Bahasa yang tersurat adalah yang tertulis dan dapat difahami secara terus, manakala bahasa tersirat adalah maksud yang berlapis dan mempunyai makna yang lain.

Begitulah, pantun yang dahulu biasanya disampaikan sewaktu orang Melayu berkebun, bersawah, serta mengadakan majlis merisik, meminang dan nikah kahwin.  Pantun sebati dengan adat dan budaya kehidupan masyarakat Melayu. Ia terangkum dalam pantun adat dan resam manusia, agama dan kepercayaan, nasihat dan pendidikan, kembara dan perantauan dan percintaan. Pantun sangat kaya dengan nilai-nilai keindahan bahasa jika dikaji dan dihayati.

Bahasa dalam pantun juga terdapat dua maksud antaranya maksud tersurat dan juga tersirat. Tetapi pada kebiasaannya pada pembayang atau sampiran pantun ia banyak menggunakan bahasa tersurat dan dalam maksud atau makna ia membawa dan menggunakan bahasa yang tersirat. Bahasa khususnya Bahasa Melayu nilainya amat tinggi tidak boleh dijual beli, seperti kata pantun di bawah ini:

Contoh Pantun 2 kerat:

Pat-pat siku lipat, Siapa cepat dia dapat.

Ada ubi ada batas,Ada hari boleh balas.

Bas sekolah bas kilang,Lepas sekolah terus pulang.
Anak itik anak beruang,Adik cantik abang sayang.
 
Contoh Pantun 4 kerat:
Anak Cina bertimbang madat,
Dari Makasar langsung ke Deli;
Hidup di dunia biar beradat,
Bahasa tidak dijual beli.
                     
Makan sirih berpinang tidak,
Pinang ada di bawah tangga;
Makan sirih mengenyang tidak,
Tapi tanda budi dan bahasa.
  
Tingkap papan kayu bersegi,
Sampan sakat di Pulau Angsa;
Indah  tampan kerana budi,
Tinggi bangsa kerana bahasa

BAHASA RASMI

Bahasa rasmi ialah bahasa yang digunakan secara meluas oleh pihak kerajaan sesebuah negara dari peringkat menteri hinggalah ke peringkat bawahan.

 

PENGENALAN BAHASA RASMI

• Tergolong dalam bahasa inklusif iaitu salah satu bahasa yang ditempatkan atas bahasa atau bahasa-bahasa yang sedia ada.
• Antara ahli perancang bahasa terkenal ialah Bruno Migliorimi dan Sprang Hansen.
• Sebagai lambang serta simbol identiti sebuah negara merdeka.
• Bahasa yang digunakan dalam pentadbiran sesebuah negara terutamanya dalam urusan rasmi.

 

FUNGSI BAHASA RASMI

Antara fungsi Bahasa Melayu sebagai Bahasa Rasmi ialah:

1. Sebagai bahasa lisan para pegawai kerajaan sewaktu mereka menjalankan tugas rasmi negara.
2. Sebagai media pelbagai urusan surat menyurat dalaman dan antara jabatan kerajaan.
3. Digunakan dalam semua rekod kerajaan.
4. Sebagai media untuk menulis semua undang-undang negara dan pentadbiran.
5. Digunakan dalam semua jenis borang-borang rasmi negara .

PERIBAHASA

Peribahasa adalah salah satu khazanah Bahasa Melayu yang diturunkan secara tradisi sejak nenek moyang kita dahulu. Ia dinyatkan secara lisan untuk menyampaikan sesuatu maksud dan makna secara kiasan ayat dengan tujuan untuk menyampaikan sesuatu mesej. Mesej yang hendak disampaikan ialah supaya menjadi teladan dan pengajaran kepada orang lain.

 

Contoh:-

• Bulat air kerana pembetung, bulat manusia kerana muafakat
  Maksud : Kata sepakat yang dicapai dalam mesyuarat.

• Darah daging
  Maksud : Anak dan saudara-mara daripada keturunan sendiri.

• Berat sama dipikul, ringan sama dijinjing
  Maksud : mengalami susah senang bersama-sama.

• meninggi diri
  Maksud : Sombong

• bermuka dua
  Maksud : Tidak jujur.

• baik hati
  Maksud : Bersikap baik dan penyayang (suka menolong).

• tulang belakang
  Maksud : Punca kekuatan/ orang harapan

• bara yang digenggam biar sampai jadi arang
  Maksud : Mengerjakan sesuatu yang sukar hendaklah sabar, sehingga mencapai kejayaan.

• bagai kaca terhempas ke batu
  Maksud : Sangat sedih atau kecewa.

• melentur buluh biarlah dari rebungnya
  Maksud : Mendidik anak biarlah sejak mereka kecil lagi.

• duduk sama rendah, berdiri sama tinggi
  Maksud : dua orang atau pihak yang sama darjat dalam adat

• seperti lembu dicucuk hidung
  Maksud : Orang yang selalu menurut kemahuan orang

• yang berat sama dipikul, yang ringan sama dijinjing
  Maksud : Bersama-sama menghadapi atau mengerjakan sesuatu.

• dayung sudah di tangan, perahu sudah di air
  Maksud : segala-gala yang dikehendaki sudah diperoleh.

• terang hati
  Maksud : Lekas pandai.

• rendah hati
  Maksud : Tidak sombong

• murah hati
  Maksud : Pemurah.

• tak lapuk dek hujan, tak lekang dek panas
  Maksud : Adat yang tidak berubah; sesuatu yang tetap utuh.

• Tangan kosong
  Maksud : Hampa.

• lintah darat
  Maksud : Peniaga yang mengambil keuntungan yang terlalu tinggi.

• bagai aur dengan tebing
  Maksud : Hubungan yang rapat antara sama sama yang lain dan saling membantu.

• anak dagang
  Maksud : Orang luar yang datang menetap di sesuatu tempat

• Hujan emas di negeri orang, hujan batu di negeri sendiri, lebih baik di negeri sendiri
  Maksud : Walau bagaimanapun kelebihan di negara orang, tetap negeri sendiri lebih baik lagi.

• kalau takut dilambung ombak, jangan berumah di tepi pantai
  Maksud : Kalau takut berhadapan dengan penderitaan , lebih baik jangan melakukan sesuatu yang susah

• indah khabar daripada rupa
  Maksud : Perkhabaran tentang sesuatu perkara yang dilebih-lebihkan.

• hati gajah sama dilapah, hati kuman sama dicecah
  Maksud : Pengagihan yang sama banyak.

• bukit sama didaki, lurah sama dituruni
  Maksud : Perhubungan yang sangat akrab, senang susah bersama.

• kacang lupakan kulit
  Maksud : Orang yang melupakan asalnya atau orang yang pernah menolongnya setelah mendapat kesenangan.

• Di mana bumi dipijak, di situ langit dijunjung
  Maksud : Menurut adat atau peraturan di tempat yang kita diami atau tinggal.

• masuk kandang kambing mengembek, masuk kandang kerbau menguak
  Maksud : Menyesuaikan diri dengan tempat dan keadaan

• ibarat telur sesangkak, pecah sebiji, pecah semua
  Maksud : kesilapan yang dilakukan oleh seseorang menyebabkan orang lain yang menerima akibatnya..

• memerah otak
  Maksud : Berfikir dengan bersungguh-sungguh.

• kalau tidak dipecahkan ruyung, manakan dapat sagunya
  Maksud : Tak akan tercapai maksudnya kalau tak mahu berusaha dan bersusah payah

• berakit-rakit ke hulu, berenang-renang ke tepian, bersakit-sakit dahulu, bersenang-senang kemudian
  Maksud : Bersusah payah terlebih dahulu untuk mendapatkan kesenangan pada kemudian hari.

• yang bulat tidak datang menggolek, yang pipih tidak datang melayang
  Maksud : Sesuatu benda tidak akan datang tanpa usaha

• sedikit-sedikit, lama-lama jadi bukit
  Maksud : Sabar mengerjakan sesuatu lama-lama berhasil juga.

• bak cendawan tumbuh selepas hujan
  Maksud : Terlalu banyak pada sesuatu masa.

• bulat air kerana pembetung, bulat manusia kerana muafakat.
  Maksud : Kata sepakat yang dicapai dalam mesyuarat.

• yang kita kejar tak dapat, yang kita kendong pula berciciran
  Maksud : Bernasib malang kerana setelah memperoleh sesuatu, tetapi yang sudah di tangan hilang pula.

• mencari jalan
  Maksud : Berikhtiar menyelesaikan sesuatu perkara.

• biar mati anak, jangan mati adat
  Maksud : orang yang kuat perpegang pada adat.

• sediakan payung sebelum hujan
  Maksud : Berjaga-jaga dulu sebelum mendapat sesuatu bencana.

• berbesar hati
  Maksud : Gembira.

• anak buah
  Maksud : a. Anak saudara. b. Pekerja di bawah jagaan kita.

• tuan rumah
  Maksud : tempat berlangsungnya sesuatu acara

• yang lama dikelek, yang baharu didukung
  Maksud : Adat yang lama tetap diamalkan di samping budaya hidup yang baharu.

• batu penghalang
  Maksud : Halangan

• untung anak lelaki cari-carikan, untung anak perempuan nanti-nantikan
  Maksud : orang lelaki yang merisik bakal isterinya.

• bagai ikan pulang ke lubuk
  Maksud : a. Orang yang pulang ke tempat asal. b. Kehidupan yang senang.
  
  
  
  
  

Kata Kerja

Kata Kerja ialah kata yang menunjukkan perbuatan. Perbuatan yang dilakukan oleh manusia, binatang atau benda.

Kata Kerja terbahagia kepada 2 iaitu :

 
A. Kata kerja transitif

• Kata kerja transitif ialah kata kerja yang mesti diikuti objek selepasnya untuk membentuk predikat ayat.
• Contoh :  Kakak membasuh baju.“Membasuh” ialah kata kerja transitif manakala “baju” pula ialah objek bagi kata kerja “membasuh”. “…membasuh baju.” merupakan predikat bagi ayat tersebut.
  
• Kata Kerja transitif terbahagia kepada 2

i.   kata kerja transitif dalam ayat aktif. Contoh : Puan Minah membuka pintu bilik.
ii.  kata kerja transitif dalam ayat pasif. Contoh : Pintu bilik dibuka oleh Puan Minah.

B. Kata kerja tak transitif

• Kata kerja tak transitif ialah kata yang tidak memerlukan objek selepasnya.
• Kata kerja ini boleh berdiri sendiri sebagai frasa kerja untuk bertugas sebagai predikat ayat.
• Contoh:  Kumar berenang..

“Berenang” ialah kata kerja tak transitif yang tidak memerlukan objek selepasnya.

• Kata kerja tak transitif terbahagi kepada dua, iaitu:

i.  kata kerja tak transitif tanpa pelengkap. Contoh : Ibu saya masih tidur.
ii. kata kerja tak transitif berpelengkap. Contoh :  Kami tinggal di Seremban

Kata Majmuk

Kata Majmuk adalah bentuk kata yang dihasilkan melalui proses yang merangkaikan dua kata dasar atau lebih yang membawa makna tertentu. Kata Majmuk bertindak sebagai satu unit dan di eja terpisah.

 

Kata Majmuk Umum

Kata majmuk umum terbahagi kepada:

i. Kata majmuk biasa

- yang terdiri daripada rangkai kata bebas

- Contoh : Alat tulis, adat resam, kereta api, lapangan terbang, nasi minyak, tengah hari, gambar rajah, jalan raya, kapal terbang, meja tulis, air hujan, terima kasih, luar biasa, kuning langsat

 

ii. Kata Majmuk Gelaran

- Contoh : Ketua Polis Negara, Perdana Menteri, Timbalan Menteri, Peguam Negara, Duta Besar, Ketua Setiausaha Negara, Raja Muda

 

Kata Majmuk Istilah Khusus

- Kata gandingan untuk istilah-istilah yang khusus dalam pelbagai bidang. Kata yang dipilih untuk digandingkan sama ada daripada kata-kata umum atau istilah khusus. Contoh:Telefon mudah alih, teknologi maklumat, kertas kerja, mogok umum, program bahasa, batu kapur, atur cara, kemas kini, urus setia, reka bentuk, pita suara

 

Kata Majmuk Kiasan

- Kata majmuk jenis ini mempunyai maksud lain selain maksud sebenarnya, misalnya: Masam muka, tebal muka, curi tulang, makan angin , lipas kudung dan lain-lain.

Dalam sistem baku, kata majmuk dieja terpisah kecuali beberapa perkataan yang sudah mantap.

Bentuk Kata Majmuk yang telah Mantap

Kata dasar 1	Kata dasar 2	Kata majmuk dieja sebagai satu perkataan
Antara	Bangsa	antarabangsa
Apa	Bila	Apabila
Apa	Kala	Apakala
Apa	Lagi	Apalagi
Bagai	Mana	Bagaimana
Barang	Kali	Barangkali
Beri	Tahu	Beritahu
Bumi	Putera	Bumiputera
Dari	Hal	Darihal
Dari	Pada	Daripada
Duka	Cita	Dukacita
Jawatan	Kuasa	jawatankuasa
Kaki	Tangan	Kakitangan
Ke	Pada	Kepada
Kerja	Sama	Kerjasama
Mana	Kala	Manakala
Mata	Hari	Matahari
Olah	Raga	Olahraga
Pada	Hal	Padahal
Pesuruh	Jaya	Pesuruhjaya
Setia	Usaha	Setiausaha
Suka	Rela	Sukarela
Suruhan	Jaya	Suruhanjaya
Tanda	Tangan	Tandatangan
Tanggung	Jawab	Tanggungjawab
Warga	Negara	warganegara

 

Pengimbuhan Kata Majmuk

Sungguhpun kata majmuk dieja terpisah, tetapi akan dieja/ditulis sebagai satu perkataan apabila menerima apitan (imbuhan), seperti contoh pada jadual di bawah:

Kata Majmuk	Apitan	Ejaan
kuat kuasa	peN...an	penguatkuasaan
kemas kini lipat ganda	meN...kan	Mengemaskinikan melipatgandakan
anak tiri	meN...kan	menganaktirikan
ibu bapa	Ke...an	keibubapaan
kuat kuasa	di...kan	dikuatkuasakan
surat khabar	peR...an	persuratkhabaran

 

Untuk awalan, kata majmuk diimbuhkan kepada kata pertama dalam kata majmuk berkenaan. Manakala akhiran, imbuhan dirangkaikan pada hujung kata yang terakhir. Lihat jadual di bawah.

Imbuhan	Kata Majmuk	Kata Majmuk Terbitan
berR-	garis pusat terima kasih	ber garis pusat berterima kasih
meN-	ambil alih	meng ambil alih
peN-	cari gali	pen cari gali
-an	daya serap	daya serapan
-kan	urus niaga	urus niagakan

 

Penggandaan Kata Majmuk

- Melibatkan unsur pertama kata sahaja.

- Contoh:-

• alat : alat tulis
• gambar : gambar rajah
• balai : balai raya
• kapal : kapal terbang
• suku: suku kata
• garis : garis pusat
• Menteri : Menteri besar
• Penolong :Penolong Pendaftar

Kata Ganda

KATA GANDA ialah satu proses pengulangan perkataan. Kata ganda ialah kata yang terbentuk daripada kata yang digandakan sama ada sebahagian atau seluruhnya. Proses pengulangan ini berlaku pada seluruh perkataan ataupun pada bahagian-bahagian tertentu dalam perkataan tersebut. Kata ganda terdiri daripada:

                (a) kata ganda seluruh;

                (b) kata ganda semu;

                (c) kata ganda separa;

                (d) kata ganda bersajak atau berima;

                (e) kata ganda berimbuhan.

 

Terdapat empat jenis kata Gandaan iaitu :

(a) Gandaan Seluruh Kata

(b) Gandaan Separa / Separuh

(c) Gandaan Berirama

(d) Gandaan Menyaling

 

Gandaan Seluruh Kata

Gandaan berlaku pada seluruh perkataan tersebut tanpa ada perubahan. Kata ganda seluruh ialah kata dasar yang digandakan seluruhnya. Kata ganda seluruh mesti diberi tanda sempang (-). Kata ganda seluruh terdiri daripada kata nama, kata adjektif, kata kerja, dan kata keterangan.

Contoh :

• alat-alat
• awal-awal
• benar-benar
• besar-besar
• budak-budak
• cacing-cacing
• cepat-cepat
• kereta-kereta
• lazat-lazat,dan lain-lain.

 

Gandaan kata nama	Gandaan Kata kerja	Gandaan Adjektif /sifat
buku-buku lembu-lembu murid-murid kawan-kawan	baring-baring pandang-pandang jalan-jalan usik-usik	manis-manis besar-besar awal-awal bulat-bulat

 

 Kata Ganda Semu

Kata ganda semu ialah kata ganda yang terbentuk daripada kata yang digandakan seluruhnya dan diberi tanda sempang.

Kata ganda semu mempunyai makna yang khusus. Kata ganda semu terdiri daripada kata nama.  Senarai Kata Ganda Semu

• kuda-kuda
• kupu-kupu,
• kura-kura,
• labah-labah,
• layang-layang,
• oleh-oleh,
• onde-onde, dan lain-lain

 

Kata Ganda Separa

Kata ganda separa terbentuk apabila sebahagian daripada kata saja yang digandakan.Senarai Kata Ganda Bersajak/Berirama. Semua kata ganda separa terdiri daripada kata nama.

Senarai Kata Ganda Separa

• bebawang
• bebenang
• bebudak
• cecair
• dedalu
• dedaun
• dedawai
• gegendang
• geguli
• jejari
• jejarum
• jejentik
• kekabu
• kekisi
• kekunci
• kekuda
• lelaki
• lelangit
• lelayang
• pepejal
• pepijat
• pepenjuru
• rerambut
• sesiku
• sesungut
• tetamu
• tetangga

 

Kata Ganda Bersajak/Berima

Kata ganda bersajak atau berima ialah kata ganda yang mengalami persamaan atau penyesuaian bunyi (rima) di pangkal, di hujung, atau seluruhnya apabila digandakan. Contohnya:

• persamaan bunyi di pangkal: lalu-lalang, beli-belah, dentam-dentum, dan sebagainya.
• persamaan bunyi di hujung: karut-marut, cerai-berai, calar-balar, dan sebagainya.
• penyesuaian bunyi seluruhnya: compang-camping, dolak-dalik, huyung-hayang, dan sebagainya.

 

Persamaan Bunyi di Pangkal	Persamaan Bunyi di Hujung	Penyesuaian Bunyi Seluruhnya
batu-batan	anak-pinak	bolak-batik
beli-belah	calar-balar	compang-camping
bengkang-bengkok	cerai-berai	dolak-dalik
corat-coret	comot-momot	gopoh-gapah
degap-degup	gotong-royong	gunung-ganang
dentam-dentum	karut-marut	haru-biru
desas-Jesus	kaya-raya	huru-hara
gembar-gembur	kuih-muih	huyung-hayang
gerak-geri	pindah-randah	kacau-bilau

 

 

Gandaan Berirama

Gandaan Berirama dibina dengan menambahkan perkataan yang lain bunyinya kepada perkataan asal. Berlaku perubahan ejaan dan bunyi perkataan asalnya. Contoh :

 

lauk-pauk	batu-bata	saudara-mara	bukit-bukau	kacau-bilau
tunggang-langgang	tanah-tanih	semak-samun	bengkang-bengkok	gelap-gelita

 

 

Gandaan Menyalin

Gandaan Menyalin dibina dengan mengekalkan kata dasarnya tetapi diikuti dengan kata berimbuhan. Perkataan keduanya ditambah me ( N ). Contoh :

 

tahu-menahu	tolong-menolong	jahit-menjahit	tarik-menarik	kejar-mengejar
sulam-menyulam	tawar-menawar	kata-mengata	sepak-menyepak	karang-mengarang
tari-menari	tangis-menangis	rampas-merampas	tumbuk-menumbuk	simpan-menyimpan

Kata Terbitan

KATA TERBITAN adalah bentuk kata yang mengandungi kata dasar yang mendapat atau menerima baik awalan,sisipan,akhiran atau apitan ( imbuhan ). Imbuhan ialah bentuk morfem yang tidak boleh hadir bersendirian dalam ayat dan harus diimbuhkan pada bentuk yang lain yang merupakan kata dasar.

 

Jenis Imbuhan

i. Awalan - hadir sebelum kata dasar.

ii. Akhiran - hadir sesudah kata dasar

iii. Apitan - hadir secara mengapit kata    dasar secara serentak di awal    dan akhir kata dasar.

iv. Sisipan - hadir di celahan kata dasar

 

Kata Terbitan Berawalan

- Awalan dapat wujud dalam kata nama terbitan,kata kerja terbitan dan kata adjektif terbitan. Contohnya :

 

1. Awalan kata nama

pe- ( pelari, perakus,penyapu )

pem- ( pembawa,pembuka )

pen- ( pendatang,pendua )

peng- ( penggali,penggubal )

pel- ( pelajar )

ke- ( ketua,kelepek )

juru- ( juruukur,juruwang )

pra- ( prakata,prasejarah )

dwi- ( dwifungsi,dwibahasa )

 

2. Awalan kata kerja

me- ( melawan,menyikat,merasa)

memper- ( memperhamba,memperisteri)

ber- ( berjalan,berganti, berserta )

ter- ( terjebak,terbentuk )

di- ( diatur,ditimbang,disusun )

diper- ( dipercepat, diperoleh )

 

3.  Awalan kata adjektif

ter- ( terbesar,terputih)

te- ( teruncing,terendah,teringin )

se- ( secantik,secerah,setebal )

 

Kata Terbitan Berapitan

- Apitan wujud dalam kata nama terbitan,kata kerja terbitan dan kata adjektif terbitan

 

1. Apitan kata nama

pe…an ( pelaksanaan,perasaan )

penge…an ( pengesahan,pengehadan)

ke…an ( kelaianan,kelebihan )

 

2. Apitan kata kerja

me…kan ( memainkan,melukakan )

mem…kan( membaharukan,membaikkan )

ber…kan ( beralaskan,berlaukkan )

diper…i ( diperdengarkan,diperbahaskan )

ke…an ( kehujanan,kehausan,kepanaskan)

di…kan ( didekati,dimulai,diadili )

memper..i ( memperingati )

 

3. Apitan kata adjektif

ke…an ( keinggerisan,kearaban,kecinaan )

 

Kata Terbitan Bersisipan

Sisipan bahasa Melayu dapat wujud dalam

1. kata nama

2. kata adjektif

- Contohnya :

i. Sisipan kata nama

-el- ( kelengkeng,telunjuk,kelabut )

-er- ( keruping,seruling,serabut )

 

ii. Sisipan kata adjektif

-el- ( selerak,gelembung )

-er- ( serabut,gerigi )

-em- ( gemilang,semerbak,gemerlap )

-in- ( sinambung )

Kata Tunggal

Kata Tunggal adalah bentuk kata ialah proses pembentukan kata menghasilkan bentuk kata tunggal, bentuk kata terbitan, bentuk kata majmuk dan bentuk kata ganda. Bentuk kata tunggal ialah bentuk kata yang terdiri daripada hanya satu bentuk kata dasar yakni tidak menerima apa-apa bentuk imbuhan atau kata dasar lain. Kebanyakan kata tunggal dalam Bahasa Melayu mempunyai potensi untuk diperluaskan dengan bentuk terbitan.Kata tunggal boleh terdiri daripada satu suku kata dan dua atau lebih suku kata.  Contoh:

• satu suku kata – am, dan, roh, skru
• dua suku kata – itu, ubi, aku

 

Jenis Kata Tunggal

i. Unit yang bebas dan dapat berdiri sendiri sebagai satu ayat.

Contoh:
a.Itu ?
b.Bakal!
c.Saya.

ii. Unit yang tidak dapat berdiri sendiri tetapi memerlukan sekurang-kurangnya satu unit yang bebas untuk melaksanakan tugas nahunya.

Contohnya:
a.di mana?
b.untuk siapa?
c.ke Johor.

 

Bentuk Kata Tunggal :

i.Kata tunggal satu suku kata
Contoh:
am - VK
had - KVK
wang - KVK
brek- KKVK
skrip- KKKVK

ii. Kata tunggal dua suku kata
Contoh:
aku { a + ku }V + KV
syahdu { syah + du} KVK + KV
bulat{ bu + lat }KV + KVK
buih { bu + ih} KV + VK
bengkok{ beng + kok}KVK +KVK

iii. Kata tunggal tiga suku kata
Contoh:
bahaya{ba+ha+ya} KV+KV+KV
mentua{men+tu+a} KVK+KV+V
isyarat {i+sya+rat} V+KV+KVK
Gembira {gem+bi+ra} KVK+KV+KV
Matlamat {mat+la+mat}KVK+KV+KVK

iv. Kata tunggal empat suku kata atau lebih
Contoh:
anugerah {a+nu+ge+rah} V+KV+KV+KVK
masyarakat {ma+sya+ra+kat}KV+KV+KV+KVK
universiti {u+ni+ver+si+ti} V+KV+KVK+KV+KV
klasifikasi {kla+si+fi+ka+si}KKV+KV+KV+KV+KV
personifikasi {per+so+ni+fi+ka+si} KVK+KV+KV+KV+KV+KV

KATA BILANGAN

Kata Bilangan ialah kata yang digunakan untuk menghitung sesuatu. Kata bilang ada 7 jenis:

1. Kata bilangan tentu

• Satu
• Dua
• Tiga
• Seratus
• Sejuta

 2.    Kata bilangan tak tentu

• Beberapa
• Para
• Sekalian
• Semua
• Sesuatu

3.    Kata bilangan tanya

• Jumlahnya berapa?
• Anaknya berapa orang?
• Ini angka berapa?

 4.    Kata bilangan Tanya

• Setengah
• Suku
• Dua pertiga
• Tiga perempat

 5.    Kata bilangan pisahan

• masing-masing
• setiap
• tiap-tiap

 6.    Kata bilangan himpunan

• berabad-abad
• berbagai-bagai
• berbulan-bulan
• berjenis-jenis

 7.    Kata bilangan singkatan

• Pertama
• Kedua
• Kesepuluh
• dan seterusnya

KATA NAMA ( Kata Nama Am dan Kata Nama Khas)

Terbahagi kepada 2:

1.  KATA NAMA AM

2.  KATA NAMA KHAS

a) KATA NAMA AM	b) KATA NAMA KHAS
Abstrak    buah mimpi aman petang damai sayang Konkrit jari meja Kipas rumah ladang durian	Hidup ( manusia ) Hanifah Sharifah Aini Zambri Hidup ( bukan manusia ) Si Belang Comel Hevea Brasilia ( getah ) Tidak Hidup Gunung Ledang Proton Wira Planet Marikh

  

Nota : Kata mana am mesti ditulis dengan huruf besar jika berada di permulaan ayat.

  b)  KATA NAMA KHAS

Kata nama khas mesti ditulis dengan huruf besar dihadapan ayat.

i) Merujuk kepada sesuatu yang bernyawa seperti manusia atau binatang.

Contoh:

Manusia	Binatang
1.  Ahmad 2.  Aminah 3.  Chong Beng 4.  Maniam 5.  David	1. Comel 2. Jalak 3. Tompok 4. Si Belang 5. Manja

ii) Merujuk kepada sesuatu yang tidak bernyawa seperti bangunan, bandar,  negeri, judul buku, novel dan sebagainya.

     

       Contoh:

Negeri	Judul Buku	Bangunan	Bandar
1. Malaysia 2. China 3. India 4. England 5. Sweden	1. Hujan Pagi 2. Kamus Dewan 3. Sejarah Melayu 4. Geografi 5. Hijrah Nabi	1. Angkasapuri 2. Daya Bumi 3. Menara Petronas 4. Yayasan Sabah 5. Menara Alor Setar	1. New York 2. Jakarta 3. Bangkok 4. London 5. Madinah

 Nota:  Kata nama am jika diberi sesuatu nama contohnya kucing diberi nama orang misalnya mesti ditulis dengan huruf besar di hadapan atau di dalam ayat.

Contoh:-                   kucing   --------------  Manja

KATA GANTI NAMA

Kata Ganti Nama ialah kata yang menggantikan kata nama manusia. Kata ganti nama dibahagikan kepada 2 iaitu :

1.   Kata ganti nama diri
2.  Kata ganti nama tunjuk

Kata Ganti Nama Diri terbahagi kepada :

•  Kata ganti nama diri orang – terbahagi kepada kata ganti nama diri pertama, kata ganti nama diri kedua dan kata ganti nama diri ketiga. Contoh :

ORANG PERTAMA	DIRI ( ORANG KEDUA )	DIRI (ORANG KETIGA )
1. Ia 2. Saya 3. Aku 4. Beta 5. Kami	1. Awak 2. Kamu 3. Anda	1. Dia 2. Beliau 3. Mereka 4. Baginda

• Kata ganti nama diri tanya ialah kata yang merujuk benda atau orang dalam bentuk tanya . Contoh : apa, siapa, mana

• Kata ganti nama tunjuk iaitu kata yang digunakan untuk menunjukkan manusia, haiwan, benda dan tempat. Contoh : ini, itu